Kappa: de komkommer-etende riviermonsters

Dus jij dacht dat de kappa-maki bij de lokale sushitent komkommer-rol betekent? Fout! Een kappa is een mythisch wezen uit Japan. Eentje die komkommers lekker vindt, dat wel. Maar wat is een kappa precies, en hoe red je jezelf als je er een tegenkomt?

Waar komt de kappa vandaan?

Het woord kappa komt van de Japanse woorden kawa (rivier) en wappa, een variant op warawa (童), wat kind betekent. In Japan zijn de kappa een van de bekendste yōkai (mytische wezens), samen met de tengu en de oni. Alhoewel deze mannetjes vaak bestempeld worden als monsters, worden ze wel gezien als goden in de Shinto-religie. Let wel dat een god in Japan niet per se goed is, er bestaan ook ‘slechte’ goden in Japan.

Andere benamingen: Kawatarō (河太郎, rivierjongen), Kawako (河伯, riviergraaf), Kawako (河子, rivierkind), Kawaranbe (河ランベ), Gatarō (がたろう), Enkō (猿猴)

Hoe ziet de kappa er uit?

Hoe de kappa er precies uitziet is niet bekend. Op afbeeldingen zie je een groen/geel wezen met menselijke vorm ter grootte van een kind. Ze wonen in de rivieren en meren van Japan en hebben daarom vliezen tussen vingers en tenen.

Elke regio in Japan heeft zo z’n eigen versie op de kappa. Over het algemeen heeft hij een snavel, een schild en een bord. Een bord? Het is meer een kale plek op z’n hoofd waar een plasje water in blijft liggen. En dat moet, want als de kappa zijn meertje uitkomt en er ligt geen water meer in zijn bordje, dan verliest hij zijn kracht en kan hij zelfs dood gaan.

Zijn bordje met water wordt dan ook wel gezien als de bron van de kracht van de kappa. Als de kappa zich op het droge land waagt plaatst hij dan ook een hele mooie muts op zijn hoofd om het water en zijn kracht te beschermen.

Verschillende Japanse kappa

Wat doet de kappa zoal?

Kappa’s zijn zoals de grote pestkop van de school. Ze zijn een beetje vals met kwajongensstreken en het zijn grote oplichters. De streken van de kappa zijn relatief onschuldig, zoals onder kimono’s van vrouwen kijken. Maar ze kunnen ook luguber en wreed zijn, zoals het verdrinken of ontvoeren van mensen en dieren en ze maken zich ook schuldig aan verkrachting. Toch zijn kappa niet alleen maar wreed. Ze spreken gewoon Japans en interesseren zich voor de menselijke beschaving en kunnen zelfs vrienden met de mens worden.

Tekening van de kappa van Toriyama Sekien, een artiest uit de 18e eeuw.

Overleef ik een kappa?

Wat te doen als je lekker aan een meer in Japan zit en een kappa zoekt je op? Geen zorgen, zolang je beleefd blijft is er niets aan de hand. Kappa vinden beleefdheid belangrijk. Maak een diepe buiging en hoop dat de kappa uit respect ook een diepe buiging maakt. Waarom? Het doel is om zijn bordje met water leeg te schudden. Als hij buigt valt het water er uit, en kan de kappa niets meer.

Wegrennen of buigen

Je hebt nu twee opties: hard wegrennen of zijn bordje bijvullen. Waarom bijvullen? De mythe vertelt dat als je kappa redt, hij je voor altijd dient. Je moet wel water halen uit zijn eigen meertje of riviertje.

Een iets minder vriendelijke optie om de kappa te verslaan is om een arm er af te trekken. Dit zou relatief makkelijk moeten zijn, al is de kappa wel meester in het sumoworstelen. Heb je toch een arm te pakken, dan doet de kappa alles voor je om zijn arm weer terug te krijgen.

Daarnaast houden kappa wel van een flinke uitdaging. Daag de kappa uit voor een potje sumoworstelen (en hoop dat zijn bordje leegschudt). Of verzin een opdracht die de kappa onmogelijk kan vervullen.

Kappa en komkommers

Kappa houden niet van sesam, ijzer of gember. Waar kun je ze dan wel mee omkopen? Met aubergine, soba (noedels van boekweit), pompoen of nattou (gefermenteerde bonen). En niet te vergeten, waarmee je altijd slaagt: komkommers.

Wat kappa’s nog lekkerder vinden dan kinderen zijn komkommers. Over het algemeen worden kappa dan ook altijd met komkommers geassocieerd. De sushi genaamd kappa-maki komt van dit wezen af.